در جهانی که عطرها با امضای عطّاران فرانسوی شناخته میشوند،نامی ایرانی در میان برترین‌ها میدرخشد:حمید مرآتی‌کاشانی (Hamid Merati-Kashani) —کسی که رایحه‌ی خاورمیانه را به زبان جهانی ترجمه کرد.
👶 آغاز زندگی و ریشه‌ها
حمید مرآتی‌کاشانی در دهه‌ی ۱۹۷۰ میلادی در آلمان به دنیا آمد.پدر و مادرش اهل ایران بودند و ریشه‌ی خانوادگی‌اش به شهر اصفهان برمی‌گردد —شهری که از قرن‌ها پیش به باغ‌های گل رز، گلاب کاشان و هنر عطرسازی سنتی‌اش معروف است.او دوران کودکی را میان دو فرهنگ سپری کرد:بوی خاک باران‌خورده‌ی ایران و نظم صنعتی آلمان.همین دوگانگی بعدها پایه‌ی فلسفه‌ی کاری‌اش شد: پیوند احساس و دقت.مرآتی بعدها در مصاحبه‌ای با وب‌سایت رسمی Firmenich گفت: «من خودم را ایرانی در تربیت و آلمانی در نظم میدانم. در ایران بزرگ شدم تا سال ۱۹۷۹ و آن دوران برایم مثل مدرسه‌ی بو بود.»او در گفت‌وگویی با مجله‌ی Emirates Woman، از نخستین تجربه‌ی بویایی‌اش گفت:«در کودکی وقتی در مزارع گل رز کاشان راه میرفتم و میدیدم زنان گل‌ها را میچینند،مجذوب بوی آن لحظه میشدم. فکر نمیکردم روزی زندگی‌ام همین بو شود.» «از پدرم یاد گرفتم که زیبایی در جزئیات است،و از مادرم یاد گرفتم که عطر، خاطره‌ی انسان است.»
🎓 تحصیل و ورود به دنیای عطر
حمید در آلمان تحصیل کرد و در دهه‌ی ۱۹۹۰ وارد یکی از معتبرترین شرکت‌های عطرسازی جهان شد:Firmenich — غولی سوئیسی که بسیاری از معروف‌ترین عطرهای دنیا از آزمایشگاه‌هایش بیرون آمده‌اند.در Firmenich، او شاگرد بزرگانی چون Olivier Cresp و Alberto Morillas بود و به‌سرعت با نبوغ ترکیبی و درک عمیق از فرهنگ‌های مختلف، جای خود را در میان نُخبگان باز کرد.چیزی که او را متمایز میکرد، نگاه چندفرهنگی‌اش بود.در دنیایی که بسیاری از عطّاران غربی در دایره‌ی سنت فرانسوی محدود میماندند،حمید مرآتی‌کاشانی مفاهیم شرقی را با فلسفه‌ی مدرن ترکیب کرد،بوهایی که هم روح دارند و هم منطق.او در مصاحبه‌ای با Firmenich Journal میگوید: «در ساخت عطر، همان‌قدر که صدا مهم است، سکوت هم اهمیت دارد.از موسیقی سنتی ایرانی یاد گرفتم که هر سکوت، خودش یک نت است.»
✨️ فلسفه‌ی شخصی و هنری
حمید همیشه تأکید میکند که عطر برای او فقط یک حرفه نیست، بلکه زبان بیان احساس است.او میگوید: «هر بویی باید داستانی بگوید؛ اگر فقط خوش‌بو باشد، زود فراموش میشود.»در فلسفه‌ی او، تعادل اصل طلایی‌ست —میان قدرت و لطافت، میان شرق و غرب، میان خاطره و نوآوری.در گفت‌وگویی با Fragrantica گفته است: «فرهنگ بویایی خاورمیانه چیز شگفت‌انگیزی‌ست.آنجا مشتری به من یاد میدهد! این تبادل، خلاقیت را زنده نگه میدارد.»او به‌ندرت از چهره‌اش در رسانه‌ها استفاده میکند،چراکه باور دارد «بو باید سخن بگوید، نه عطّار.»
✨️ ورود حمید کاشانی به برندهای جهانی
در دهه‌ی ۲۰۰۰، استعداد حمید باعث شد برندهای بزرگ به سراغش بیایند.او با خانه‌های معتبری چون:
Yves Saint Laurent/Valentino
Carolina Herrera/Jean Paul Gaultier
Mercedes-Benz Parfums/Givenchy
Amouage/Parfums de Marly
همکاری کرد و امضای بویایی‌اش — ترکیب وانیل، کهربا، چوب و عنبر —در بسیاری از این عطرها دیده میشود.در همان سال‌ها، Firmenich در توصیف او نوشت «حمید مرآتی‌کاشانی عطّاری است که از گذشته الهام میگیرد اما به آینده نگاه میکند.درک او از فرهنگ و حس او از نور در رایحه‌ها، منحصربه‌فرد است.»
✨️ همکاری درخشان با Parfums de Marly
شاید نقطه‌ی عطف حرفه‌ای او، همکاری با برند لوکس Parfums de Marly بود.جایی که توانست DNA این خانه را بسازد:عطرهایی اشرافی، پرقدرت، و درخشان اما صیقل‌خورده.عطرهای شاخصی مثل:
Pegasus (۲۰۱۱)
Herod (۲۰۱۲)
Layton (۲۰۱۶)
Layton Exclusif (۲۰۱۷)
Carlisle (۲۰۱۵)
Percival (۲۰۱۸)
هرکدام بخشی از اثر انگشت عطّاری او هستند.او در مصاحبه‌ای گفت: «در مارلی، هدفم خلق عطرهایی بود که وقتی وارد اتاق می‌شوی،اول حضورشان حس شود، نه بویشان.»او با مارلی توانست شکوه کلاسیک را با زبان مدرن ترکیب کند —و همین، رمز ماندگاری برند شد.
🔗روایتی از برند لوکس پرفومز د مارلی بخوانید
🌟 سبک و امضای بویایی
اگر بخواهیم امضای عطری حمید مرآتی‌کاشانی را در چند واژه خلاصه کنیم، میشود:
Amber – Woody – Vanilla – Radiant.
سبکی که نه صرفاً شرقی و نه غربی است؛بلکه جهانی، گرم و باشکوه است.در تحلیل Bois de Jasmin (2023) از عطّاران Firmenich آمده است: «حمید مرآتی‌کاشانی به داشتن Light Signature معروف است —درخششی هوشمندانه در میان نت‌های سنگین.»او استاد «تعادل در تضادها»ست —مثلاً تلخی تنباکو را با شیرینی وانیل یا سنگینی عود را با لطافت مشک نرم میآمیزد.در عطرهای او همیشه یک نور درونی وجود دارد —حتی در سنگین‌ترین فرمول‌ها، درخشش و شفافیت حس میشود.این همان چیزی است که در صنعت عطر از آن به عنوان «ردیٔنت سیگنیچر» یاد می‌کنند.
🌍 همکاری با برندهای جهانی و عطرهای ماندگار
بعد از تثبیت جایگاهش در Firmenich، حمید مرآتی‌کاشانی تبدیل شد به یکی از چهره‌های کلیدی پشت برندهای لوکس جهانی.او به‌ندرت در رسانه‌ها ظاهر شد، اما نامش در فهرست سازندگان ده‌ها عطر مشهور دیده میشود —از پروژه‌های نیش گرفته تا دیزاینرهای تجاری.🔹 برخی از عطرهای شاخص او در برندهای بین‌المللی:
Carolina Herrera – CH Men Prive (2015)
ترکیبی از ویسکی، چرم و تونکا؛ عطری مردانه و کاریزماتیک که هنوز یکی از پرطرفدارترین امضاهای شبانه است.
Mercedes-Benz Club Black (2017)
ترکیب کهربا و وانیل، عطری قدرتمند و خوش‌ساخت که در بازار جهانی موفق شد.
Yves Saint Laurent – Splendid Wood (2014)
نمونه‌ای از درک بالای او از تلفیق چوب، رز و زعفران در فضای لوکس.
Amouage – Reflection Man (نسخه بازسازی‌شده)
ترکیب گلی–چوبی با پیچیدگی درخشان، بازتاب امضای مدرن و درخشان اوست.
Valentino – Uomo Intense (۲۰۱۶)
عطری که ظرافت ایتالیایی را با عمق شرقی تلفیق کرد.
به گفته‌ی Fragrantica، بیش از ۱۶۰ عطر با امضای او در پایگاه داده‌ی جهانی ثبت شده است —از برندهای تجاری تا خانه‌های نیشِ خاص.در همین منبع آمده:«مرآتی‌کاشانی از معدود عطّارانی‌ست که می‌تواند DNA یک برند را در سه نت تعریف کند.»
💫 نگاه فلسفی؛ بوی احساس و منطق
برای حمید مرآتی‌کاشانی، بو یک زبان جهانی است.او معتقد است عطرها می‌توانند بدون نیاز به ترجمه، احساسات را منتقل کنند —چیزی میان هنر، علم و انسانیت.در گفت‌وگویی با Firmenich Journal میگوید: «عطر مثل معماری است. اگر یک قوس سنگین‌تر باشد، سقف فرو میریزد.هر نت باید وزن خودش را نگه دارد.»
او در گفت‌وگوی دیگری با Marie Claire Arabia افزود: «من در معماری ایرانی یاد گرفتم که نظم، پیش‌شرط زیبایی است.رایحه هم باید هندسه داشته باشد.»همین فلسفه باعث شده رایحه‌های او، چه در مارلی، چه در Herrera و چه در Mercedes-Benz،دارای حسِ انسانی باشند؛ گرم، قابل‌دسترس و در عین حال پرابهت.
🌿 نقش در پروژه‌های پایداری و علم مواد اولیه
به‌عنوان یکی از عطرسازان ارشد Firmenich،حمید مرآتی‌کاشانی از سال ۲۰۲۱ در پروژه‌ی EcoBoost شرکت دارد —ابتکاری جهانی برای خلق بوهای لوکس با ردپای کربن کمتر.در گزارش رسمی DSM-Firmenich آمده است: «او از نخستین عطّارانی بود که فناوری مواد طبیعی بازتولیدشده را در فرمول‌های نیش پیاده کرد.هدفش، تجملی پایدار بود.»این بخش از فعالیتش نشان میدهد او فقط هنرمند نیست؛بلکه دانشمند، و مسئول در برابر آینده‌ی زمین است.
💎 مربی نسل بعدی عطّاران
از سال ۲۰۱۹، حمید به‌عنوان مربی در Firmenich Mentorship Program فعالیت دارد.او میگوید:«من نتیجه‌ی آموزش هستم. حالا وظیفه دارم چیزی به نسل بعد بدهم — نه فقط فرمول، بلکه دیدن جهان از دریچه‌ی حس بویایی.»در کلاس‌هایش، عطّاران جوان یاد می‌گیرند که چطور احساس را ساختار بدهند؛همان تعادلی که خودش از کودکی میان اصفهان و آلمان آموخته بود.
🕊️ پروژه‌های اجتماعی و عطر خیریه
در سال ۲۰۲۲، حمید با همکاری UN Women و Firmenich،در ساخت عطری شرکت کرد که سودش صرف حمایت از زنان پناهنده شد.او در مصاحبه‌ای گفت: «بو، زبان همدلی است؛ حتی وقتی زبان مشترک نداریم.»این نگاه انسانی، مرز میان هنر و مسئولیت اجتماعی را در کارش محو کرده است
🏆 جوایز و افتخارات
گرچه او اهل خودنمایی نیست،اما آثارش بارها در جوایز جهانی تحسین شده‌اند:
جایزه FiFi Awards (۲۰۱۶) برای CH Men Prive
تقدیر ویژه در Fragrance Foundation برای پروژه‌های نیش
انتخاب به‌عنوان یکی از ۱۰ عطّار مؤثر دهه‌ی ۲۰۱۰ در مجله‌ی Perfumer & Flavorist
🇮🇷 هویت ایرانی در قلب یک عطرساز جهانی
حمید بارها گفته که هرچند در آلمان زندگی میکند،اما «روح ایرانی» در کارش همیشه حضور دارد.از گل رز کاشان تا رایحه‌ی زعفران و چوب صندل،او این عناصر را در آثارش به‌صورت استعاری بازآفرینی میکند. «وقتی رز یا زعفران در فرمول می‌گذارم، انگار بخشی از خاک ایران را در بطری میریزم.»
🔗مقاله رز را بخوانید. 🔗مقاله زعفران را بخوانید
برای او، این هویت یک امتیاز است نه مرز؛دلیل موفقیتش هم همین تلفیق فرهنگی‌ست —ایرانی در ریشه، جهانی در زبان، و انسانی در نگاه.
💡 امضای ماندگار و «نور در بو»
در میان عطّاران Firmenich،به او لقب «Light Sculptor» داده‌اند —مجسمه‌ساز نور در رایحه.او باور دارد که حتی در سنگین‌ترین نت‌های چوبی و کهربایی،باید «درخشش» حس شود، نه فقط قدرت. «دوام یعنی بماند، اما درخشش یعنی نفس بکشد.»به همین دلیل است که عطرهای او از Pegasus تا CH Men Priveهم در بازار لوکس فروخته میشوند و هم میان مردم محبوب‌اند.
✨️ فلسفه‌ی شخصی او درباره موفقیت
در گفت‌وگویی با Fragrance Review،
وقتی از او پرسیدند چرا کمتر در رسانه‌ها دیده میشود، گفت: «من دیده شدن را دوست ندارم، چون عطرهایم باید دیده شوند، نه من.»و در همان گفت‌وگو افزود: «من هیچ‌وقت دنبال شهرت نبودم،فقط میخواستم عطری بسازم که وقتی کسی آن را بو میکند،
🔥برای لحظه‌ای احساس آرامش کند — حتی اگر اسم مرا نداند.»
✨️حمید مرآتی‌کاشانی از معدود عطّارانی است که توانسته با ترکیب شرق و غرب،سبکی جدید در عطرسازی خلق کند — سبکی که جهانی است اما ریشه دارد.
از Pegasus تا CH Men Prive،
از Mercedes Club Black تا Layton،
او نه‌فقط رایحه ساخت، بلکه احساس ماندگار آفرید.شاید در دنیای عطر، هزاران نام بزرگ باشد،اما تنها معدودی توانسته‌اند بو را به زبان شعر ترجمه کنند —و حمید مرآتی‌کاشانی، یکی از آن‌هاست.دیفرپرفیوم ارادت
دیدگاه خود را بنویسید